- Wyborczy Serwis Organizacji Firm Badania Opinii i Rynku oraz Polskiego Towarzystwa Badaczy Rynku i Opinii -

Dobór próby

Poznanie poglądów wszystkich osób należących do liczebnej grupy (populacji) jest praktycznie niemożliwe ze względu na duży koszt i długi czas badania. Z dobrze zdefiniowanej populacji można jednak wyodrębnić pewną liczbę przedstawicieli stanowiącą próbę. Losowo dobrana próba umożliwia badaczowi stosującemu ścisłe statystyczne wnioskowanie podać nie tylko wynik pomiaru dla całej badanej zbiorowości, ale i z dużym prawdopodobieństwem określić jego dokładność. Aby było to możliwe, konieczna jest znajomość prawdopodobieństw wejścia w skład próby poszczególnych jednostek należących do populacji. Oznacza to, że ani badacz, ani respondent nie mogą decydować dowolnie, kto uczestniczy w badaniu, a kto nie. Nielosowe metody doboru próby pozwalają również na oszacowanie parametrów populacji. Są jednak powszechnie stosowane w praktyce badawczej ze względu na łatwość realizacji i mniejszy koszt. Próby takie nie pozwalają na określenie dokładności szacowania wyników a co za tym idzie ich stosowanie w badaniach sondażowych jest ograniczone.

Stanisław Mirowski

Z wykształcenia fizyk eksperymentalny (UW) z zamiłowania obserwator i pomiarowiec. W swej karierze m.in. badał skutki awarii czarnobylskiej i wykonywał analizy statystyczne w psychologii i medycynie. Od 16 lat związany z badaniami rynku i opinii. Autor licznych schematów doboru próby, i szkoleń na ten temat, m.in. dla: pracowników SMG, doktorantów SNS IFiS PAN, studentów socjologii UW, pracowników MRR oraz w ramach PTBRiO. W wolnych chwilach zwiedza i poszukuje korzeni rodzinnych (czasem udaje się łączyć te dwie pasje).

Fieldwork jest sztuką
praca zbiorowa pod redakcją
Pawła B. Sztabińskiego, Zbigniewa
Sawińskiego, Franciszka
Sztabińskiego

Wydawnictwo IFiS PAN,
Warszawa 2005
Survey sampling

Kish L.
Willey & Son, 1965

Wstęp do statystycznej metody reprezentacyjnej

Pawłowski Z.
PWN 1972

metoda reprezentacyjna
Metoda reprezentacyjna
w badaniach zjawisk
ekonomiczno-społecznych

Steczkowski J.
PWN 1995

Metoda reprezentacyjna

Zasępa R.
PWE, 1972

Sampling techniques

Cochran W.G.
Wiley & Son, 1977

Dobór próby

dr hab. Zbigniew Sawiński, prof. IBE

Science of public opinion polls
1936 – Election:
Biased sampling procedure
Przedziały ufności: Aplet
Problematyka doboru próby na stronie Europejskiego Sondażu Społecznego

Raport badawczy

Raport wieńczy złożony proces badawczy – przygotowanie próby i kwestionariusza oraz realizację badania w terenie. Zebrane dane analizują i piszą raporty doświadczeni badacze-analitycy, nierzadko ci sami, którzy byli odpowiedzialni za przygotowanie danego tematu do badania, autorzy pytań na ten temat, specjaliści od danego obszaru badań. Znają problematykę oraz rozumieją zasady i praktykę badań sondażowych. Badacze starają się, aby ich raporty były w pełni zgodne z danymi, aby oddawały im sprawiedliwość. Aby były napisane jasno, prosto i zrozumiale. Do tego służą też zestawienia danych w tabelach i graficzny sposób ich przedstawiania: rysunki i wykresy.

Warto wiedzieć i pamiętać, że przy przygotowaniu jednego badania pracuje do kilkudziesięciu specjalistów, a przy jego realizacji – ponad stu ankieterów. Za publikowanymi w mediach słupkami poparcia dla partii politycznych kryje się więc praca kilkuset osób oraz czas – kilkaset godzin – jaki zechcieli poświęcić nam badani. I za to naszym badanym należą się serdeczne podziękowania.

Mirosława Grabowska

Jest socjologiem, doktorem habilitowanym, profesorem Uniwersytetu Warszawskiego. W roku 2008 i 2012 wybrana została na stanowisko dyrektora CBOS.
Interesuje się i prowadzi badania z zakresu metodologii, socjologii polityki oraz socjologii religii. Jej dorobek stanowi 13 książek oraz ponad 70 artykułów. Książka – napisana wspólnie z Tadeuszem Szawielem – Budowanie demokracji (opublikowana w 2001 roku i powtórnie w 2003 roku) otrzymała nagrodę Polskiej Akademii Nauk, zaś książka Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku (wydana w 2004 r.) nagrodę im. ks. Józefa Tischnera. Ostatnio pod jej redakcją wyszedł tom Metoda i znaczenie. Problematyka rozumienia w badaniach sondażowych. (CBOS 2012)
Była: visiting scholar w Stanford University (USA), fellow w The Institute for Advanced Study, Princeton (USA), visiting professor w the University of Wisconsin – Madison (USA) oraz w Johannes Gutenberg-Universität, Mainz (Niemcy).
Badania społeczne
w praktyce
Earl Babbie
Warszawa: PWN 2003
Metody badawcze
w naukach politycznych

Janet Buttolph Johnson,
Henry T. Reynolds,
Jason D. Mycoff
Warszawa: PWN 2010.

Czym są badania?

dr hab. Zbigniew Sawiński, prof. IBE

 Rzetelność i trafność pomiaru

dr hab. Zbigniew Sawiński, prof. IBE

esomar doc
ESOMAR WORLD RESEARCH CODES
& GUIDELINES:
ESOMAR/WAPOR Guide to Opinion Polls
and Published Surveys BE
raport idealny
Raport Idealny,
Poradnik dla profesjonalistów
oraz wyniki badania 

Terenowa realizacja badania

Badania preferencji wyborczych zwykle realizowane są za pomocą wywiadów bezpośrednich lub wywiadów telefonicznych (CATI). Jak przebiega proces realizacji? Ankieter -po odpowiednim przeszkoleniu - otrzymuje wylosowane adresy i udaje się do konkretnych osób (próba imienna lub adresowa) lub instrukcję mówiącą o tym, do osób o jakich cechach społeczno – demograficznych (wiek, płeć, wykształcenie) powinien dotrzeć w określonym miejscu np. miejscowości, kwadracie ulic itp. (jest to próba kwotowa). Zwykle wywiady realizowane są w domach respondentów, aby warunki rozmowy były jak najbardziej przyjazne i żeby dotrzeć do przedstawicieli wszystkich grup społecznych. Zdarza się, że pytania o preferencje wyborcze zadawane są ludziom na ulicy. Ten sposób realizacji badania ma ograniczenia np. nie znajdą się w takim badaniu informacje od ludzi, którzy jeżdżą samochodami lub rzadko wychodzą z domu. W Polsce obecnie niemożliwe jest prowadzenie reprezentatywnych dla całej populacji polskich wyborców badań poprzez internet.

Urszula Krassowska

Magister socjologii, absolwentka Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Pracuje od w TNS Polska (wcześniej w TNS OBOP, Ośrodek badania Opinii Publicznej). Badaniami zajmuje się od 1984 roku, najpierw w dziale realizacji, potem w pracowni badań społecznych. Od 1996 roku odpowiada za badania społeczne i badania opinii w TNS OBOP/TNS Polska. Uczestniczyła we wszystkich badaniach exit poll prowadzonych od 1990 roku.

Fieldwork jest sztuką
praca zbiorowa pod redakcją
Pawła B. Sztabińskiego, Zbigniewa
Sawińskiego, Franciszka
Sztabińskiego

Wydawnictwo IFiS PAN,
Warszawa 2005
SONDAŻ POLSKI.
Przygarść rozpraw o badaniach ankietowych.

Antoni Sułek,
Wydawnictwo IFiS PAN,

Warszawa 2001

Spojżenie na metodę

praca zbiorowa pod redakcją Henryka Domańskiego, Krystyny Lutyńskiej, Andrzeja W. Rostockiego
Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1999

Ogród metodologii socjologicznej

Antoni Sułek
Oficyna Naukowa, Warszawa 2011

Obrazy z życia socjologii

Antoni Sułek
Oficyna Naukowa, Warszawa 2011

Nowe metody, nowe podejścia badawcze w naukach społecznych

praca zbiorowa pod redakcją P. B. Sztabińskiego, F. Sztabińskiego, Z. Sawińskiego,
Wydawnictwo IFiS PAN Warszawa 2004

Wywiad kwestionariuszowy

dr hab. Zbigniew Sawiński, prof. IBE


Budowa kwestionariusza wywiadu

Zasady, na których opiera się budowa kwestionariusza ankiety w badaniach preferencji wyborczych, nie różnią się w niczym od zasad obowiązujących w przypadku innych badań ilościowych, w których dane zbierane są za pomocą ankiety i wywiadu bezpośredniego z respondentem. Ogólnie rzecz biorąc konstruując kwestionariusz ankiety należy brać pod uwagę pewne ramy, które bądź nakładają na badacza określone reguły i ograniczenia (ramy formalne konstrukcji kwestionariusza), bądź wskazują możliwe źródła błędnych odpowiedzi (ramy wynikające z pragmatyki językowej). Są to: ogólne zasady i schematy konstrukcji pytań, zasady redakcji pytań biorące pod uwagę poprawne zrozumienie treści pytań przez respondentów oraz zestaw czynników, które mogą prowadzić do udzielania przez respondentów niepoprawnych odpowiedzi. W przypadku kwestionariusza ankiety do badań preferencji wyborczych warto pamiętać także o właściwym ustaleniu poziomu frekwencji w wyborach, czyli prawdopodobieństwa uczestnictwa respondenta w głosowaniu, sposobie wyświetlania listy partii (możliwość dodawania nazwiska lidera), rotacji nazw partii w ramach pokazywanej/odczytywanej respondentowi listy partii oraz o możliwych pytaniach dodatkowych służących bądź pogłębieniu analiz, bądź korekcie oszacowań, bądź sporządzeniu prognozy.

Maciej Siejewicz

Marketing and Communications Manager, w instytucie GfK od 1997 roku, odpowiedzialny za zarządzanie bieżącą komunikacją instytutu, równolegle prowadzi projekty jakościowe i ilościowe, głównie związane z problematyką społeczną i polityczną, ale także zamawiane przez podmioty komercyjne. Absolwent Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej UJ, doktorant tamże.

constructing
Constructing questions
for interviews and questionnaires:
Theory and practice in social research
(New ed.).

Foddy, W. H. (1994).
Cambridge, UK: Cambridge
University Press.

developing
Developing a questionnaire (2nd ed.).

Gillham, B. (2008).  London, UK: Continuum International Publishing Group Ltd.

advising
Advising on research methods: A consultant's companion

Mellenbergh, G. J. (2008). In H. J. Adèr & G. J. Mellenbergh   Huizen,
The Netherlands: Johannes van Kessel Publishing.

questionnaire
Questionnaire design, interviewing
and attitude measurement (New ed.).

Oppenheim, A. N. (2000). 
London, UK: Continuum
International Publishing Group Ltd.

Wywiad kwestionariuszowy

dr hab. Zbigniew Sawiński, prof. IBE

wiki
Budowa kwestionariusza wywiadu
pdf
How to ask

© Polskie Badania Wyborcze 2019